Podmioty uprawnione do wyrażenia i odwołania zgody

Podmiotem uprawnionym do wyrażenia i ewentualnego odwołania zgody jest podmiot, któremu przysługują dobra osobiste, na ingerencję w które wyraża zgodę. Uprawnionymi będą zatem zarówno osoby fizyczne na mocy art. 23-24 KC, osoby prawne na mocy art. 43 KC, jak i jednostki organizacyjne nie-posiadające osobowości prawnej na mocy art. 43 KC w zw. z art. 33′ KC.

Teza, że zgoda jest działaniem prawnym, nie zaś czynnością prawną, implikuje, iż do zgody nie znajduje zastosowania wprost reżim prawny dotyczący czynności prawnej, w tym także wymogu posiadania pełnej zdolności do czynności prawnych. Zwolennicy przyjmowanego powszechnie w nauce prawa zapatrywania wskazują na dopuszczalność wyrażenia zgody przez osoby niemające pełnej zdolności do czynności prawnych, jeśli tylko posiadają one odpowiedni stopień rozeznania. Potwierdzenie takiego stanowiska wyraża również ustawodawca w przepisach szczególnych.

Należy zwrócić uwagę, że podmiot udzielający zgody na ingerencję w dobra osobiste powinien cechować się świadomością konsekwencji, jakie owa ingerencja może spowodować. W orzecznictwie wskazuje się, że wyrażenie zgody jest „aktem woli stanowiącym świadomość uprawnionego co do jego prawa”. Podkreśla się również znaczenie świadomości uprawnionego co do ewentualnych konsekwencji działania; przyjmuje się, że samo liczenie się uprawnionego z niebezpieczeństwem nie jest wystarczające dla skutecznej zgody. Trafnie wskazuje się, że świadome udzielenie zgody to nie tylko świadomość niebezpieczeństwa

Przykładem o dużym znaczeniu praktycznym może być zgoda uprawnionego na zabieg lekarski. Obowiązkiem lekarza jest powiadomienie uprawnionego o możliwych skutkach. Zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie przyjmuje się jednak, że lekarz powinien udzielać informacji o zwykłych skutkach podejmowanych czynności, których ma dotyczyć zgoda, nie musi natomiast informować uprawnionego o skutkach występujących niezmiernie rzadko, gdyż mogłoby to wywierać negatywny wpływ na rozsądną ocenę dokonywaną przez uprawnionego. Należy zachować szczególną ostrożność w ocenie tego typu sytuacji, gdyż zarysowanie granic pomiędzy tym, o czym lekarz ma obowiązek poinformować pacjenta, a tym, co może przemilczeć, może się okazać niezwykle trudne. Uważa się, że w przypadku ingerencji pozbawionej znaczenia leczniczego dla uprawnionego, która może powodować poważne powikłania (np. przeszczep narządów), czy też ingerencji, której skutki nie są szczegółowo znane (np. terapii eksperymentalnej) – skutki te powinny zostać opisane przez lekarza bez przemilczeń. Warto podkreślić, że podmiot uprawniony może wyrażać zgodę dotyczącą wyłącznie dobra osobistego, które mu przysługuje. Niedopuszczalne jest decydowanie o możliwości ingerencji w dobra osobiste innych podmiotów. Należy również uznać za niedopuszczalną sytuację, w której podmiot decyduje o prawie, które mu przysługuje, lecz ingerencja, na którą wyraził zgodę, będzie dotyczyła również dóbr osobistych innych podmiotów.